Przedmiotem analizy są pozamilitarne zagrożenia bezpieczeństwa międzynarodowego w regionie Morza Bałtyckiego po 2004 roku. Artykuł przedstawia istotę niemilitarnych zagrożeń bezpieczeństwa międzynarodowego, wskazując, iż mają one naturę transgraniczną, a więc są trudne do przezwyciężenia dla pojedynczego uczestnika stosunków międzynarodowych. Następnie przedstawia i analizuje niemilitarne zagrożenia bezpieczeństwa międzynarodowego w regionie Morza Bałtyckiego na trzech płaszczyznach: ekonomicznej, ekologicznej i społecznej (tzw. ludzki wymiar).
Bezpieczeństwo regionu Morza Bałtyckiego charakteryzują elementy zarówno kontynuacji – wynikające z dominacji w regionie prawodawstwa sowieckiego, zagrożeń transgranicznych i wpływu wyzwań tradycyjnego bezpieczeństwa, jak też zmiany – globalny charakter nowych zagrożeń (spadek znaczenia czynnika geograficznego) i nowe, instytucjonalne usytuowanie regionu w ramach UE i NATO.
Niemilitarne zagrożenia i wyzwania dla bezpieczeństwa międzynarodowego w regionie Bałtyku są jednym z głównych czynników warunkujących postępujący proces instytucjonalizacji stosunków międzynarodowych w regionie. Proces ten przybiera różne formy, poczynając od prawa międzynarodowego (Konwencja MARPOL z 1973 roku) i funkcjonowania reżimów międzynarodowych (Konwencja w sprawie transnarodowych zanieczyszczeń powietrza – Genewa 1979, wraz z dodatkowymi protokołami, Konwencja Helsińska HELCOM z 1974 roku), poprzez organizacje międzynarodowe (Rada Europy, Europejska Komisja Gospodarcza ONZ, Rada Państw Morza Bałtyckiego), a na strukturach sieciowych podmiotów transnarodowych kończąc (Europejskie Biuro Organizacji Ekologicznych, Climate Action Network, Basel Action Network).
Przeciwdziałanie zagrożeniom niemilitarnym bezpieczeństwa międzynarodowego jest najefektywniejszym sposobem unikania tych zagrożeń. Obejmuje ono zarówno stanowienie i egzekwowanie prawa międzynarodowego, jak i rozwijanie współpracy międzynarodowej – skoordynowanie działań zainteresowanych państw oraz uczestników pozapaństwowych, a także wymianę informacji dotyczących tych zagrożeń.
Czytaj więcej / Read more: Niemilitarne zagrożenia bezpieczeństwa międzynarodowego w regionie Morza Bałtyckiego po 2004 r.
Damian Szacawa 